Verhalen uit de apotheek
Geniet van verhalen en anekdotes van jouw collega’s in de apotheek en huisartsenpraktijk.
Een morgen erna
Ellen, apothekersassistente
In deze zomervakantieperiode waren we met twee mensen minder (van de vijf) op de werkvloer. Ondanks dat veel patiënten op vakantie waren, bleef het flink druk. We deden wat we konden, maar de stapel met recepten werd steeds aangevuld en we kwamen uiteindelijk handen te kort. Zelfs de bezorgen was op vakantie.
Eén assistente zou deze middag gaan bezorgen en dan hadden we twee mensen aan de balie nodig. Wie zou dan de telefoon opne-men? Wie kon ondertussen de stapel recepten in het apotheek informatiesysteem zetten, in vaktermen aanschrijven genoemd, zodat er etiketten werden geprint? Het was tijd om onze apotheker om hulp te vragen. Onze apotheker was een wat bijzondere, oudere man, met een corduroy broek en een rond brilletje wat lager op zijn neus. Misschien kon hij een paar patiënten helpen, zodat wij recepten konden klaarmaken.
Achter de balie had je een zelfzorgkast met glas bovenin. Achter die kast waren lange tafels waarop we het recept verwerkten: het juiste medicijn, het etiket en de bijbehorende stickers, opzuig-spuitjes of het juiste aantal doosjes. De persoon die deze taken uitvoert noemen we de ‘teller’. Je moest immers de gehele dag medicijnen tellen. Als je daar werkte kon je af en toe een blik werpen op de publieke wachtruimte en bijspringen tijdens piek-drukte. Er was geen pijl op te trekken. Het ene moment stond de wachtruimte vol met patiënten en het andere moment kon je een speld horen vallen.
Het was opeens opnieuw rustig aan de balie en onze apotheker besloot alvast recepten na te kijken. Recepten waarvan de medi-cijnen zijn afgeleverd worden altijd achteraf gecontroleerd (binnen 24 uur) door een apotheker. Zo kon hij alvast een begin maken met ‘zijn werk’. Als hij op de werkvloer was, bleef zijn eigen werk liggen zoals: Het controleren van recepten, uitzoek-werk, medicatiereviews, vragen van artsen, managementzaken en noem het maar op. Nooit handig, maar soms kan het niet anders.
Ik hoorde de schuifdeur en keek op. Er kwam een jong stel hand in hand binnen. Licht blozend kwamen ze naar de balie toe.
‘Kan ik jullie helpen?’ vroeg onze apotheker. De jongen begon te fluisteren en het meisje keek weg. Ik besloot verder te gaan en mij te concentreren op het klaarmaken van de recepten. Een goede focus voorkomt namelijk fouten.
We waren druk met het klaarleggen van de methotrexaat (MTX) spuiten. Dit deden we één keer per maand. Het doseren van MTX gaat weleens mis. Het is een middel met een zeer sterke werking en wordt voorgeschreven voor verschillende aandoeningen. De injecties kunnen bijvoorbeeld dagelijks, één keer per week of één per twee weken toegediend worden. Dat is geheel afhankelijk van de aandoening en het behandelplan.
Voor MTX is er daarom een speciaal protocol met extra controle. Tijdens het bereiden controleert de apotheker of het juist is klaar-gemaakt: een extra controle voor de injecties, de dosering en het etiket. Het was voor ons heel normaal dat medicatie die we afleveren elke dag ingenomen moet worden. Dat geldt voor de meeste medicijnen. Een wekelijkse, tweewekelijkse of maande-lijkse dosering wijkt af van standaard. Daarop moeten we altijd alert zijn.
Methotrexaat werkt bij veel aandoeningen goed. Een nadeel van het sterke effect is dat het bijwerkingen geeft. Eén keer per drie maanden maken we bij de MTX ook foliumzuurtabletten klaar. De MTX heeft onder andere vervelende effecten op de slijm-vliezen. Het foliumzuur verminderd dat effect, daarom maken we die vaak tegelijk klaar. De patiënt moet ze wel gescheiden van elkaar innemen.
De apotheker was lang in gesprek aan de balie. De MTX-recepten hield ik even apart, zodat hij ze later kon controleren. Ik ging verder met tellen. Mijn collega belde met de groothandel over afwijkingen in de bestelling. De apotheker kwam eraan met een roze doosje, dat hij zorgvuldig in een zakje stopte. Hij rekende af met het stel via het pinapparaat en liet ze doorlopen naar de spreekruimte.
Er kwam nog een mevrouw binnen. Ik ging meteen naar haar toe om te helpen. Ze kwam een nalevering ophalen, vertelde ze me. Na wat zoekwerk, vond ik haar recept en zag ik dat het nog niet klaarlag. Ze had nog voor drie dagen in huis en ik besloot even bij de balie weg te lopen om op de naleveringslijst te kijken wanneer het medicijn kwam. Het stond nog in nazending voor twee weken, dus moesten we kijken of een collega apotheek iets had of we overleggen met de arts voor een alternatief. We spraken af dat ik haar zou bellen. Ik schreef alles op en maakte een actie aan in het systeem, dit had haast.
Het stelletje vertrok met het zakje. Onze apotheker liep onze kant op en zag er trots uit. ‘Zo, die heb ik even wat uitleg gegeven,’ deelde hij mee.
Misschien kan jij wel raden wat er in het zakje zat?
Methotrexaat
Methotrexaat valt onder de immunosuppressiva en heeft veel verschillende effecten en toepassingen. Het is een middel wat komt uit de oncologie, en wordt tegenwoordig meer gebruikt bij ontstekingsziekten zoals reuma. Gebruik je dit medicijn, controleer dan altijd zelf nog extra goed de dosering.
Foliumzuur
Ook wel vitamine B11 genoemd. Om bijwerkingen van methotrexaat te voorkomen wordt foliumzuur voorgeschreven. Meestal om één keer per week in te nemen, minimaal vierentwintig uur na het gebruik van methotrexaat. Foliumzuur wordt ook gegeven bij een vitamine en mineralen tekort.
Misschien ken je het wel van voor en tijdens de zwangerschap. Als je zwanger wilt worden, is het raadzaam minimaal vier weken voor de bevruchting al foliumzuur gebruiken. Het is goed voor de ontwikkeling van bloed, de zenuwen en de groei van het zenuwstelsel van de ongeboren baby.
Norlevo®
De morning after pil, in dit geval Norlevo®, zit in een roze doosje. Deze wordt in noodgevallen gebruikt om innesteling van de eicel te voorkomen na onbe-schermde seks (noodanticonceptie). Er hoort een uitgebreide voorlichting bij deze pil in verband met de tijdsdruk en de bijwerkingen. De morning after pil moet zo snel mogelijk in worden genomen, het liefste binnen twaalf uur en uiterlijk binnen tweeënzeventig uur.
Voor het halen van een morning after pil kun je ook ’s nachts terecht bij de dienstdoende apotheek of tegenwoordig ook bij de drogist.
Ik ben benieuwd wat je van dit boek vond. Welk inzicht heb je gekregen? Laat je het aan me weten via de e-mail?
Wil je meer van deze verhalen lezen? Dit verhaal komt uit mijn boek: Verhalen uit de apotheek. Mijn persoonlijke missie is het dichter bij elkaar brengen van patiënten en zorgverleners. Dan doen we door met elkaar te praten. Kennis te delen. Via mijn boeken en podcast probeer ik dat te bereiken.
Liefs,
Ellen
Ellen Kruize Kok auteur van de boeken Educated Drugdealer en Verhalen uit de apotheek. En maker van de Educated Drugdealer Podcast, luister via Spotify of YouTube (gratis) of volg op de socials. Bekijk alle gratis downloads in de shop!