Het is lastig om bij de eerste snotneus te weten door welk virus je bent besmet. Vaak worden de termen griep en verkoudheid dan ook door elkaar gebruikt, zegt huisarts Susan Stam. “Logisch omdat de symptomen of klachten die je van beide kunt krijgen vaak hetzelfde zijn.”

Het verschil zit ‘m in wat de ziekte heeft veroorzaakt. “Griep ontstaat door het influenzavirus, een verkoudheid kan door verschillende virussen worden veroorzaakt zoals het rinovirus. COVID-19 ontstaat door het coronavirus SARS-CoV-2.”

“Veel virussen geven griepachtige verschijnselen”, zegt Harald Wychgel van het RIVM. “Je kunt pas vaststellen wat de verwekker van dit soort klachten is als je een monster hebt genomen. Dat gebeurt meestal bij de huisarts. De monsters worden als steekproef gebruikt om te zien hoeveel mensen landelijk last hebben van een acute luchtweginfectie.”

Volgens het RIVM zijn er al een aantal weken meer dan 58 personen op de 100.000 inwoners besmet met het influenzavirus en dan is er sprake van een griepepidemie.

Bij een verkoudheid horen klachten als een verstopte neus, niezen, hoesten, keelpijn, heesheid en oorpijn. Bij griep kunnen daar koorts, spierpijn, benauwdheid en moeheid bij komen. Deze symptomen kunnen ook wijzen op corona, dus doe een zelftest om te zien welk virus je hebt.

Ben je verkouden dan kun je de symptomen verzachten door te stomen of met neusdruppels. Na een paar dagen verlaat het virus vanzelf het lichaam. Ook griep gaat meestal binnen een paar dagen vanzelf over. Je kunt paracetamol nemen om de koorts te verlagen en zorg ervoor dat je voldoende drinkt. Houd wel je lichaam goed in de gaten. Als de klachten verergeren, je suf wordt of het benauwd krijgt, moet je contact opnemen met de huisarts.

Het verkoudheids-, griep- en coronavirus komen binnen via het slijmvlies van de neus, keel en luchtwegen en heel soms via het oogslijmvlies. “De slijmvliezen van je neus, keel en luchtwegen worden aangetast waardoor het slijmvlies opzwelt”, vertelt Stam. “De trilhaartjes op de slijmvliezen raken beschadigd en daardoor ontstaat er hoest, keelpijn en snot. In je lichaam komt een afweerreactie op gang om het virus te bestrijden. Deze afweerreactie geeft klachten zoals koorts en vermoeidheid.”

Dit is de eerste griepgolf sinds het begin van 2020, en dat heeft alles te maken met COVID-19. Althans, met de maatregelen die de afgelopen twee jaar zijn genomen om het coronavirus in te dammen.

“Op zich heeft COVID-19 niets met griep te maken”, zegt Wychgel. “Je kunt besmet raken met SARS-CoV-2 en daarna met het influenzavirus. Maar de maatregelen die zijn genomen om het coronavirus tegen te gaan, hielpen ook met het indammen van de griep. Het kan zijn dat onze immuniteit minder goed is na twee jaar zonder griep, maar het is nog te vroeg om daar conclusies aan te verbinden.”

De besmettingskans voor verkoudheid en griep is groter in de winter. Dat heeft niets met kou te maken. “We zitten meer binnen en ventileren niet goed”, zegt Stam. “Zeker tijdens de feestdagen zit iedereen dicht op elkaar.”

“In de winter zijn de omstandigheden voor griep gunstig”, beaamt Wychgel. “Je kunt er bijna niet aan ontkomen. Het enige wat je kunt doen is het risico op besmetting kleiner maken. Door vaak je handen te wassen, te niezen in de elleboog en zo weinig mogelijk je mond en neus aan te raken. En blijf 1,5 meter weg van andere mensen. Die maatregel is nog steeds zeer effectief.”