Mijn pen, dat is wat ik heb. Het is mijn middel om mensen samen te brengen, om zaken aan te kaarten, om bij te dragen en soms ook om mijn eigen mening te delen. Er zijn dagen waarop ik wakker word en die pen niet te stoppen is – er is zóveel dat gezegd moet worden. Die pen heeft kracht. Ze kan kapotmaken of helen, verbinden of scheiden, smeden of breken.
Vandaag wil ik die kracht gebruiken om mijn collega’s een stem te geven. Ik wil inzichten delen, gedachten aan jullie voorleggen. Iedereen bepaalt voor zichzelf wat resoneert. Misschien voel je dat je iets aan deze woorden hebt, misschien roepen ze juist weerstand op. Misschien wil je reageren en je eigen stem laten horen – dat mag allemaal.
Wat we allemaal weten, is dat er beweging is. Er is iets in gang gezet. Voor de mensen in de openbare apotheek is dit een moment van verandering, maar ook een moment om tot rust te komen. Een moment om boven de dagelijkse hectiek uit te stijgen en het grotere plaatje te observeren. Laten we dat samen doen, met open ogen en open harten.
Kantelpunt bereikt
De openbare farmacie staat op een kantelpunt en het is niet overdreven om te stellen dat we midden in een revolutie zitten. De recente stakingen en de juridische strijd van apothekers tonen pijnlijk aan hoe diep geworteld de problemen in het systeem zijn. Het is een systeem dat te vaak lijkt ontworpen om te verdelen in plaats van te verbinden, waarin apothekers en hun assistenten gevangen zitten tussen de overheid, zorgverzekeraars en de verwachtingen van patiënten.
Een beroep onder druk
De apotheker en de apothekersassistenten, ooit onmisbare schakels in de gezondheidszorg, zien hun beroep langzaam verschuiven van zorgverlener naar logistiek medewerker. Het probleem is niet nieuw, maar de urgentie waarmee actie wordt ondernomen, is ongekend. Jarenlang hebben professionals hun mond gehouden, hun hoofd gebogen onder de druk van administratieve rompslomp en ontoereikende vergoedingen. Maar nu, eindelijk, komt de bal aan het rollen.
Niemand heeft gekozen voor het vak dat nu op deze manier wordt uitgevoerd. Iedereen wil kwalitatief goede en consistente farmaceutisch gezondheidszorg leveren.
Verdeeldheid en stil verzet
Wat echter het meest schrijnend is, is de verdeeldheid binnen het vakgebied zelf. Collega’s die elkaar niet steunen, die tegenover elkaar worden gezet in plaats van samen op te trekken. Het gebrek aan eensgezindheid is misschien wel de grootste overwinning voor het systeem dat deze druk veroorzaakt. Want zolang we verdeeld blijven, is er geen collectieve vuist te maken. Dat maakt de moed van degenen die zich durven uitspreken des te bewonderenswaardiger, maar het laat ook zien hoe fragiel de situatie is.
We kunnen geen pleisters blijven plakken op een systeem dat allang een open beenwond is geworden.
De roep om verandering
Het is duidelijk dat pleisters niet meer volstaan. Er moet een nieuw systeem komen, een waarin zorg en logistiek gescheiden worden en apothekersassistenten kunnen doen waar ze goed in zijn: farmaceutische zorg verlenen. En deze moderne tijd biedt mogelijkheden. Stel je voor dat administratieve rompslomp en de strijd met zorgverzekeraars overgelaten worden aan technologie, zoals de virtuele assistent. Dit zou de menselijke apothekers- en assistenten de ruimte geven om hun patiënten beter te begeleiden, samen te werken met huisartsen en apotheken en écht een verschil te maken in de zorg.
Samen naar de toekomst
De oplossing ligt in samenwerking, zowel binnen de apotheken als met andere zorgverleners. Misschien is de apotheek houdende huisarts wel een ‘model’ om te omarmen (oja die zijn er ook gewoon, in sommige delen van Nederland meer aanwezig dan in andere), waarin zorg en medicatie dichter bij elkaar staan. Of wellicht komt het op een huisarts houdende apotheek. Maar dit vraagt moed en visie. Het vraagt om het doorbreken van opgelegde kaders en het verleggen van de focus naar wat écht belangrijk is: de patiënt.
De eerste stappen zijn gezet
Dat er verdeeldheid is, is onmiskenbaar. Maar de wil om te veranderen is er ook. Laten we niet bang zijn om te dromen van een toekomst waarin de apotheek weer een baken van zorg en kennis is. Een toekomst waarin we met trots kunnen zeggen dat we samenwerken aan het welzijn van mensen.
Blijf in gesprek, blijf bouwen en vergeet niet waarom je ooit voor dit vak hebt gekozen. Het is tijd voor verandering. En die begint bij onszelf.
De oplossing ligt, dat weten we allemaal, in nauwe samenwerking tussen de verschillende disciplines. We moeten zorgen dat je mensen met deze kennis nu blijven in deze sector.
Laten we daarbij eens kijken naar het concept ‘apotheek & huisarts’ als voorbeeld. Op diverse plekken in het buitenland en in Nederland zijn er al projecten waarbij apotheek en huisartsenpraktijk intensief samenwerken. Deze samenwerking blijkt niet alleen de werkdruk aan beide kanten te verlichten, maar ook de kwaliteit van zorg voor de patiënt te verbeteren. Het bewijst dat verandering mogelijk is, mits we bereid zijn onze traditionele rollen en denkwijzen te herzien. En er een doorslaggevende stap kan worden gedaan om het ‘systeem’, de wurgslang, waarin we ons bevinden te doorbreken.
Daarnaast wil ik nog iets kwijt over de afgelopen week
Een aantal gefrustreerde apothekers heeft van de gelegenheid gebruikgemaakt om via mijn community hun ongefundeerde mening te ventileren of aan mij persoonlijk. In hun boosheid hebben ze zichzelf echter meer te kijk gezet dan mij geraakt. Begrijp me niet verkeerd, ik snap de frustratie. Maar die zegt meer over hen dan over mij. Ik biedt een platform en dat is bedoeld voor mensen die verder willen komen.
Gelukkig heb ik ook een warme douche aan positieve berichten ontvangen van andere apothekers en apothekersassistenten, die wél verder kijken en bereid zijn om constructief mee te denken. Feedback met elkaar delen. (Die berichten mogen trouwens blijven komen!)
Het platform is er al zo’n tien jaar voor apothekersassistenten en nu leek daar het prachtige moment om ook een mogelijkheid te bieden voor apothekers en of werkgevers om hier met elkaar in gesprek te gaan.
Het doet me goed te zien dat er mensen zijn die willen bouwen in plaats van afbreken.
Een schip met een duidelijke koers en een hechte bemanning trotseert elke storm
De metafoor van de schepen en kapiteins raakt aan een belangrijk punt: leiderschap en verantwoordelijkheid. In de farmacie zien we veel schepen – apotheken en teams – en veel kapiteins, maar lang niet altijd varen zij dezelfde koers. Het gevolg is chaos, versnippering, en een gebrek aan vooruitgang. Als iedereen zijn eigen richting kiest, wordt het onmogelijk om samen door woelige wateren te navigeren.
Daartegenover staan de schepen en kapiteins die wél samen een duidelijke koers varen. Zij weten dat goede samenwerking niet alleen de efficiëntie verhoogt, maar hen ook beter bestand maakt tegen veranderingen in het weer. Of dat nu de storm is van regelgeving, bezuinigingen, of de dagelijkse drukte: een team dat samenwerkt en op elkaar vertrouwt, blijft overeind.
Echt leiderschap betekent dan ook niet alleen het bepalen van een richting, maar ook het faciliteren van je team. Het betekent luisteren, middelen beschikbaar stellen en zorgen dat iedereen zich gehoord en gewaardeerd voelt. Het betekent ook dat je als kapitein de verantwoordelijkheid neemt om je bemanning bij te staan, juist wanneer de golven hoger worden.
De toekomst ligt bij die teams die samen koersvast blijven, ongeacht de omstandigheden. Die niet bang zijn om keuzes te maken, maar altijd oog houden voor de mensen op hun schip. Want in een storm red je het niet alleen; je hebt iedereen nodig om de horizon te bereiken.
Waar varen we naar toe?
Ik weet dat het spannend is en ik weet ook niet precies waar dit alles naartoe gaat. Maar ik bied een mogelijkheid: een kans om te verbinden. Om elkaar op te zoeken, om kennis en informatie te delen, om elkaar te inspireren. Niet om elkaar kapot te maken of een podium te creëren voor populair gedrag. Ga je wonden likken en kom terug wanneer je een beter mens bent geworden. Wanneer je bereid bent positief kritisch mee te bouwen aan een apotheek van de toekomst.
Een verschil in mening mag er zijn en ik sta meer dan open om te luisteren naar de verschillende perspectieven. De mensen die me kennen weten dat ook. Ik begrijp vele kanten en kan heel goed omgaan met feedback.
Farmacieconnect
Farmacieconnect is een platform om trots op te zijn. Een community vol met collega’s. Een uit de hand gelopen hobby waar inmiddels zo’n 25.000 collega’s uit de apotheek deel van uit maken in de diverse functies. Maar in tijden als deze heeft het grote noodzaak. En zo zijn er nog diverse netwerken met andere disciplines uit de zorg, zoals doktersassistenten en triagisten, waar ik aan bouw die in totaliteit uit bijna 100.000 mensen bestaan. Hier gaat veel tijd en ook geld in zitten.
Daarom wil ik jullie ook oproepen mij te ondersteunen om dit platform te kunnen blijven bieden, als het je dierbaar is.
Laten we samen werken aan een apotheeksysteem waar iedereen trots op kan zijn. Voor onszelf, maar vooral voor de patiënten die ons vertrouwen en aan ons overgeleverd zijn. Het begin bij het team.